Oudega aan het Water

Klik hier voor het laatste nieuws over het project Oudega aan het Water op de website van de gemeente Smallingerland.

Marcel en zijn mensen graven 50 hectare grond af om een meer aan te leggen bij Oudega

Bij Oudega (Smallingerland) wordt de komende jaren een nieuw meer van drie meter diep uit de grond gestampt. Daarmee moet het gebied meer toeristen trekken.
Kunnen we straks zeilen bij Oudega? Nu is het nog voor een groot deel weiland, maar in drie jaar moet 50 hectare aan veen, zand en leemlagen worden afgegraven. Daarvoor in de plaats komen water, wandelpaden, eilandjes en ligplaatsen voor schepen.
Het moet een ‘boost’ geven aan het dorp Oudega door toeristen te trekken naar de Nije Aldegeaster Sânning, zoals het meer straks moet heten.

Toeristen naar de snackbar

Martien Tolboom, voorzitter van dorpsbelang, vindt het een aanwinst voor het dorp: “Het komt er straks fantastisch uit te zien. De haven is al zo goed als klaar, de aannemer daar is met de laatste bestrating bezig. We kunnen eigenlijk niet wachten tot het klaar is.”
Wel zijn in het dorp de meningen verdeeld. “De meesten vinden het mooi, sommige mensen zullen het niet mooi vinden, maar je kunt het nooit iedereen naar de zin maken.”
De bedoeling is dus dat toeristen vanaf het meer ook eens bij de snackbar of de bakker in Oudega langskomen. Dat kan het dorp best aan, denkt Tolboom: “We hoeven absoluut geen Earnewâld te worden, maar een paar extra mensen is hartstikke mooi.”

Lange voorbereiding

Zo’n meer komt niet zomaar tot stand. Al jaren van tevoren moesten maatregelen worden genomen.

Zo werd in het Gealân – naast het meergebied – in 2021 al uitgesteld maaibeheer ingevoerd en wordt het gebied zo optimaal mogelijk gemaakt om weidevogels aan te trekken die nu niet meer in het meergebied terecht kunnen.
Nu nog staan overal stokken met linten en hangen nepvogels in de lucht om ervoor te zorgen dat vogels dus niet in het graafgebied hun nest bouwen. “Iedere twee weken komt een ecoloog. Mocht er wel een nest zitten, dan moeten wij eromheen werken”, zegt Meppelink.

Een heel groot gat

Maar verder is het niet zo moeilijk: “Het is eigenlijk gewoon een heel groot gat graven”, legt Meppelink uit.
“We hebben drie soorten grond die we apart afgraven. Schepen halen die via het kanaal op en die worden weer gebruikt voor andere projecten.”
Via een aangelegde brug boven het kanaal wordt de grond in de schepen gekieperd.
Zo gaat een deel van de veengrond bijvoorbeeld naar champignonskwekerijen in Limburg. De aarde gaat naar landbouwpercelen in de buurt en zand kan gebruikt worden bij woningbouw en dijkaanleg.
De grond moet dus goed gescheiden worden. Ook dat is goed te doen, legt Meppelink uit: “De aarde is ongeveer de bovenste 30 centimeter. Het veen is zwart en het zand wit, dus dat is goed te zien.”
Aan de oostkant van het meer komt een aantal eilandjes. Aan de westkant een lang pad vanaf Oudega naar een beleefpunt. In 2028 moet het meer klaar zijn. “Dan kunnen wij hier varen”, zegt Meppelink.

Meer de Nije Aldegeaster Sânning

In 2023 is begonnen met fase twee van het project Oudega aan het Water. Het betreft de aanleg van een meer van circa vijftig hectare aan de zuidkant van het dorp. Het nieuwe meer kreeg de naam Nije Aldegeaster Sânning. Bij het maken van de plannen voor het grote meer zijn ook veel inwoners en organisaties betrokken geweest. Een vaste klankbordgroep met een vertegenwoordiging vanuit de recreatiesector, de landbouw, de natuur en het dorp. Tijdens digitale inloopavonden op 24 november en 1 december 2020 is aan alle inwoners van Oudega de gelegenheid geboden om te reageren. In diezelfde periode is het ontwerp via internet raadpleegbaar geweest. Via een prikbord en e-mailformulier konden ook reacties worden achtergelaten. Alle input heeft uiteindelijk geleid tot een schetsontwerp voor het Meer bij Oudega.

In 2023 werden er diverse procedures doorlopen om het meer te realiseren. Voor het meer zijn een nieuw bestemmingsplan, een milieueffectenrapportage en diverse vergunningen gemaakt.

In het aangrenzende land (it Gealân) zijn de afgelopen jaren al diverse ecologische maatregelen genomen om de werkzaamheden in 2024 te kunnen starten. Zo is vanaf 2021 uitgesteld maaibeheer ingesteld, zijn in 2022 een aantal cultuurtechnische maatregelen genomen om het gebied optimaal geschikt te maken voor de (weide)vogels die niet meer in het Meergebied terecht kunnen. In de komende herfstperiode worden de laatste verbeteringen gerealiseerd (o.a. een plasdraszone) zodat we dat gebied volgend jaar met rust kunnen laten. De planning is om die landerijen per januari 2025 te verkopen, met (weide)vogelvriendelijke bepalingen.

De aanbesteding voor het graven van het nieuwe meer de Nije Aldegeaster Sânning is gegund aan De Waard Grondverzet. Er moet ongeveer 50 hectare aan veen, zand en leemlagen worden weggegraven om plaats te maken voor nieuwe waterpartijen, wandelpaden en ligplaatsen voor schepen.
De werkzaamheden zullen ongeveer 3 jaar in beslag nemen.

Het Meer bij Oudega

Aan de zuidkant van Oudega komt een nieuw meer van zo’n 45 hectare. Dit nieuwe meer maakt de verbinding met het dorp en biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om zeilwedstrijden te organiseren binnen de gemeente Smallingerland. Voor het nieuwe meer is een ontwerp gemaakt met in en om het meer eilanden, aanlegplekken, een fiets-wandelroute, een hondenstrand, een trailerhelling en een uitkijkpunt. In november 2023 besprak de gemeenteraad van Smallingerland het nieuwe bestemmingsplan en de Milieueffectrapportage voor het Meer bij Oudega. In 2024 wordt begonnen met de aanleg van het meer. Dit zal naar verwachting 3 jaar duren.

Start werkzaamheden aan het meer

Aan de zuidkant van Oudega komt een nieuw meer van zo’n 45 hectare. Dit nieuwe meer maakt de verbinding met het dorp en biedt mogelijkheden voor recreatie en natuur. Provincie Fryslân en gemeente Smallingerland hebben De Waard Grondverzet uit Zeewolde opdracht gegeven om het meer bij Oudega te maken. De werkzaamheden worden uitgewerkt in een bouwteam-overleg met bovenstaande partijen

Het streven is om nog dit jaar de eerste schep in de grond te zetten. De werkzaamheden duren ongeveer drie jaar. Bennie van den Berg, directeur De Waard Grondverzet: “Wij zijn er heel trots op dat we als enige geselecteerde Friese aannemer deze bouwteam overeenkomst hebben kunnen winnen en dat we het gehele werk in eigen beheer en met eigen machines en materieel gaan uitvoeren.”

Allereerst gaat De Waard een overslaglocatie maken bij het water waarlangs grond kan worden afgevoerd per schip. Ook plaatsen zij (in juli) een keet voor alle medewerkers en leggen zij een tijdelijke weg aan voor het bouwverkeer. Het startmoment willen we graag vieren. We houden u op de hoogte wanneer dit is.

Klankbordgroep

Op maandag 17 juni is er een klankbordgroep gestart. Zij komen af en toe bij elkaar tijdens de uitvoering van de werkzaamheden om de stand van zaken te bespreken en informatie uit te wisselen. In deze klankbordgroep zitten omwonenden, mensen van dorpsbelang en vogelwacht en medewerkers van gemeente en provincie Fryslân.

Bouwkeet

Vanaf begin juli staat er een bouwkeet op locatie. Zodra het werk echt start (na de zomer) is Jan Postma (directievoerder) in de keet aanwezig en beschikbaar voor vragen. Als er vragen zijn over de realisatie van het meer kunnen mensen hem bellen via 06-51440347.

Waterfront van Oudega is onderdeel van gebiedsaanpak

Het doel is om economische groei en leefbaarheid te stimuleren en land- en waterrecreatie met elkaar te verbinden. De visie Oudega aan het water is gericht op het verbeteren en handhaven van de leefbaarheid en de toeristische ontwikkeling van het gebied. De relatie tussen het water en het dorp wordt sterker en het aantal bezoekers vanaf het water en over land zal hierdoor toenemen.

In het Ontwerp masterplan waterfront Oudega van oktober 2019 werd een vervolg gegeven aan de ontwikkeling van het dorp en het gebied rond de haven. Het masterplan kreeg zijn vorm door de vastberadenheid van een kernteam van dorpsbewoners, –ondernemers en Doarpsbelang, verenigd in de ‘Wurkgroep Doarpsplein oan it Wetter’ en door samenwerking met medewerkers van de gemeente en de provincie.
De scope van het masterplan is de haven en de vergroting daarvan, en de omliggende bebouwing om de haven. Uitgangspunt van de planvorming was de sloop van de voormalige zuivelfabriek ‘de Hoop’.

Aan de westzijde (Gealânswei) van het havengebied wordt een plek voor campers in een groene omranding gerealiseerd, tevens is hier plaats voor 2 recreatieve woonboten.

Het gebied aan de zuidoostzijde (Eastersânning) krijgt deels een groenbestemming, deels een bestemming dagrecreatie met ruimte voor de realisatie van 6 recreatieve verblijven en een horecapaviljoen.
Belangrijk in de vormgeving zal zijn dat deze eenheden te gast zijn in het landschap. Er loopt een openbaar toegankelijke wandelroute door het gebied. De horecagelegenheid heeft als doel om gasten, zoals fietsers, wandelaars of gasten per boot, naar Oudega te trekken.

Het wateroppervlakte in het gebied zal worden vergroot met ongeveer 4,5 ha extra water op boezemniveau. Daarmee ontstaat een gebied met recreatieve potentie, een grote belevingswaarde en natuurwaarde.

De bestaande haven zal worden opgeknapt, waarbij de technische voorzieningen voor passanten zullen worden gerealiseerd en een nieuwe steiger- en boxenstructuur met een moderne maatvoering zal worden gemaakt. Het aantal ligplaatsen voor boten zal wat verschuiven van opberghaven naar passantenhaven.

Door de realisatie van het nieuwe water wordt de afvoer en berging van het water uit de aanliggende polder beïnvloed. Daarom worden er maatregelen genomen om de water aan- en afvoer naar de diverse landerijen en polders te reguleren. De nieuwe oevers krijgen een groene en natuurlijke inrichting.

Het project had eerst een budget van 18,2 miljoen euro, later is dit bijgesteld naar 20,9 miljoen. De verwachting is dat het project binnen dit budget uitvoerbaar is. De gemeente Smallingerland voert zelf maar een beperkt deel uit van het totaal.